آلزایمر چیست و چگونه بر مغز تأثیر می‌گذارد؟
احتمالاً تاکنون نام آلزایمر را شنیده‌اید. آلزایمر یک بیماری مغزی پیش‌رونده است که منجر به زوال عقل و کاهش تدریجی عملکرد شناختی و حافظه می‌شود. این بیماری بیشتر در بین افراد مسن شایع است اما می‌تواند در سنین پایین‌تر هم رخ دهد. آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است و در صورت پیشروی در نهایت می‌تواند باعث ازدست‌دادن استقلال فرد و نیاز به مراقبت 24 ساعته شود.
3 مرحله ابتلا به آلزایمر
آلزایمر معمولاً به‌تدریج شروع می‌شود و علائم آن به‌مرورزمان شدیدتر می‌شوند. این علائم به‌طورکلی به 3 مرحله تقسیم می‌شوند:
مرحله اول؛ فراموشی جزئی و خاموش
مرحله اول شامل فراموشی‌های خفیف اطلاعات اخیر، مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره مثل ساماندهی کارها و اختلال در جهت‌یابی و گم‌شدن در مکان‌های آشنا یا مشکل در دنبال‌کردن مسیرها است. اگر چنین علائمی را در نزدیکان خود می‌بینید، با شروع یک فعالیت جدید مانند یادگیری پیانو از پیشروی آن جلوگیری کنید.
مرحله دوم؛ فراموشی فراگیر و آشکار
مرحله دوم این بیماری شامل افزایش فراموشی مانند فراموشی نام‌ها و وقایع مهم است. در این مرحله شاهد تغییرات رفتاری در فرد مبتلا به آلزایمر هستیم که عمدتاً به شکل بروز اضطراب، افسردگی، یا تغییرات ناگهانی در خلق‌وخو خود را نشان می‌دهد. در این مرحله افراد مبتلا عمدتاً در شناخت دوستان و اعضای خانواده مشکلات بسیاری دارند. در ادامه درباره تأثیر یادگیری پیانو بر آلزایمر و جلوگیری از پیشروی آن صحبت می‌کنیم.
مرحله سوم؛ فراموشی کامل
مرحله سوم آلزایمر شامل ناتوانی در برقراری ارتباط و استفاده از زبان و ناتوانی در حرکت‌دادن اندام‌ها، و نیاز به کمک در انجام تمام فعالیت‌های روزانه است. در این مرحله ممکن است فرد کنترل حرکات بدنی خود را از دست بدهد و حتی بازیابی حافظه طولانی‌مدت او هم دچار مشکل شود که عمدتاً نیاز به مراقبت 24 ساعته دارد.
نقش یادگیری مهارت‌های جدید در پیشگیری از آلزایمر
در حال حاضر درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد، اما مدیریت علائم و کاهش پیشرفت بیماری با استفاده از داروها و تغییرات سبک زندگی امکان‌پذیر است. برخی از اقدامات پیشگیرانه غیردارویی شامل این موارد است:
- یادگیری مهارت‌های جدید
- سبک زندگی سالم
- فعالیت بدنی منظم
- تغذیه سالم
- انجام فعالیت‌های ذهنی
- مشارکت در کارهای اجتماعی
در بالا به یادگیری مهارت‌های مختلف به‌عنوان راهکاری برای کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و حفظ سلامت مغز اشاره کردیم. این مهارت‌ها باید مغز را به چالش بکشند و باعث ایجاد و تقویت اتصالات عصبی جدید شوند مانند:
- آموزش پیانو
- انجام بازی‌های فکری
- یادگیری یک زبان جدید
- یادگیری مهارت‌های هنری و دستی
- مطالعه و یادگیری موضوعات جدید
- یادگیری یک رشته ورزشی
- آموزش ذهن‌آگاهی و مدیتیشن
6 تأثیر یادگیری پیانو بر آلزایمر
یادگیری و نواختن پیانو نه‌تنها یک فعالیت هنری لذت‌بخش است، بلکه تأثیرات مثبت بسیاری بر سلامت مغز دارد که می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آلزایمر کمک کند. در ادامه 6 تأثیر یادگیری پیانو برای جلوگیری از آلزایمر را مرور می‌کنیم:
1.تحریک مغزی و ایجاد اتصالات عصبی جدید
نواختن پیانو یک فعالیت پیچیده است که نیاز به هماهنگی هم‌زمان بین دست‌ها، چشم‌ها، و گوش‌ها دارد. این فعالیت مغز را به چالش می‌کشد و باعث تحریک قسمت‌های مختلفی از مغز می‌شود. درباره تأثیر یادگیری پیانو برای جلوگیری از آلزایمر می‌توان گفت که این کار به ایجاد و تقویت اتصالات عصبی جدید می‌شود که می‌تواند انعطاف‌پذیری مغز را افزایش دهد.
2.تقویت حافظه و مهارت‌های شناختی
نواختن پیانو نیاز به حافظه قوی دارد، چه در به‌خاطر سپردن نت‌ها و چه در اجرای قطعات موسیقی. این تمرینات حافظه می‌توانند به بهبود توانایی‌های شناختی کمک کنند. علاوه بر این، یادگیری موسیقی نیاز به تمرکز، دقت و پردازش سریع اطلاعات دارد که همگی می‌توانند عملکردهای شناختی مغز را تقویت کنند. مجله آرشه جام‌جم در یادداشتی دیگر به طور مفصل به اهمیت یادگیری پیانو پرداخته است که شاید دوست داشته باشید آن را هم بخوانید.
3.کاهش استرس و بهبود سلامت روان
اگر می‌خواهید با اثر نوازندگی پیانو بر آلزایمر آشنا شوید، باید بگوییم که نواختن پیانو از راه کاهش استرس مانع از بروز این عارضه ذهنی می‌شود.
موسیقی اغلب به‌عنوان یک روش درمانی برای کاهش اضطراب و افسردگی استفاده می‌شود. کاهش استرس به حفظ سلامت مغز شما کمک می‌کند، زیرا استرس مزمن می‌تواند به تخریب سلول‌های مغزی و افزایش خطر ابتلا به آلزایمر منجر شود.
4.افزایش تمرکز و توجه
آموزش پیانو به تمرکز دقیق و توجه به جزئیات نیاز دارد. توجه به دفترچه نت و خواندن از روی آن، اجرای صحیح نت‌ها، از جمله تمرین‌هایی هستند که در کلاس‌های آموزش پیانو آن‌ها را می‌آموزید. این تمرینات منظم می‌توانند باعث تقویت توانایی‌های توجه و تمرکز شما شوند که در پیشگیری از کاهش شناختی و زوال عقل اهمیت دارد.
5.بهبود هماهنگی حرکتی
حتماً می‌دانید که برای نواختن پیانو نیاز به تمرینات مکرر دارید تا هماهنگی بین دست‌ها و چشم‌هایتان را حفظ کنید. این هماهنگی بین اجزای مختلف بدن و مغز، عملکردهای حرکتی شما را بهبود می‌بخشد و می‌تواند به حفظ توانایی‌های جسمی و ذهنی در سنین بالا کمک کند. اگر ابتلا به آلزایمر در خانواده شما ارثی است، با آموزشی پیانو می‌توانید احتمال بروز این عارضه را کمتر کنید.
6.تعاملات اجتماعی و احساس تعلق
تأثیر نواختن پیانو در ایجاد شادی جمعی بر کسی پوشیده نیست. یادگیری پیانو به‌صورت گروهی یا اجرای موسیقی با دیگران می‌تواند تعاملات اجتماعی را افزایش دهد. تعاملات اجتماعی فعال و مستمر یکی از عوامل مهم در کاهش خطر ابتلا به آلزایمر است، زیرا احساس تعلق و ارتباط با دیگران به سلامت روان و مغز کمک می‌کند. پس اگر می‌خواهید اثر نوازندگی پیانو بر آلزایمر را به‌خوبی درک کنید، پیشنهاد می‌کنیم که این کار را در جمع و در کنار هنرآموزان دیگر انجام دهید.
